Κριτήριο αξιολόγησης για τη Γ΄ Λυκείου με θέμα το πρόβλημα των αστέγων και το περιοδικό δρόμου «Σχεδία»: Κατεβάστε από εδώ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1. Περίληψη αποσπάσματος/μέρους του κειμένου
Το απόσπασμα αναφέρεται στον σκοπό και τα οφέλη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων. Στόχος της είναι η συμβολή στη γενικότερη προσπάθεια κοινωνικής επανένταξης των αστέγων μέσω της συμμετοχής / άθλησης. Η συμμετοχή αυτή, σύμφωνα με έρευνα, αποτελεί για πολλούς αστέγους μία ευκαιρία για τη βελτίωση της ζωής και των σχέσεών τους και την επανένταξή τους στην εργασία και την εκπαίδευση. Επιπλέον, η διοργάνωση συμβάλλει στη βελτίωση της στάσης της κοινής γνώμης απέναντι στους άστεγους και την απαλλαγή από τις σε βάρος τους προκαταλήψεις. (83 λέξεις)
Μορφή περίληψης: σε μέρος του κειμένου
Στοιχεία αξιολόγησης: ο εντοπισμός του θεματικού κέντρο του αποσπάσματος, η ικανότητα πυκνής απόδοση των λεπτομερειών, συμπερασμάτων και στατιστικών της έρευνας, η οργάνωση σε δύο μέρη (οφέλη για αστέγους – κοινή γνώμη).
Εναλλακτική άσκηση
Α1. Περίληψη με εστίαση σε απόψεις σε μέρος/ απόσπασμα του κειμένου
[Σύμφωνα με το απόσπασμα] Η Δ.Π., μετά την οικονομική καταστροφή της και την αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονία της, βίωσε την εμπειρία του άστεγου για μήνες, το αίσθημα παραίτησης από τη ζωή και την περιφρόνηση του κοινωνικού περίγυρου. Βρήκε ωστόσο τη δύναμη να ζητήσει δουλειά και να γίνει από τους καλύτερους πωλητές του περιοδικού «Σχεδία», ξεπερνώντας τους αρχικούς φόβους και ενθαρρυμένη από την ανταπόκριση του περαστικών. Ζει πλέον σε σπίτι που της παραχώρησαν αναγνώστες του περιοδικού που έγιναν η οικογένειά της. (80 λέξεις)
Μορφή περίληψης: με εστίαση σε απόψεις σε μέρος του κειμένου
Στοιχεία αξιολόγησης: η ικανότητα πυκνής απόδοσης της ιστορίας και αποφυγής λεπτομερειών, η συνοχή του κειμένου.
Β1. Ερώτηση κατανόησης
Οι άστεγοι αρχικά αντιμετωπίζονταν με αδιαφορία και περιφρόνηση και αισθάνονταν απόγνωση και χαμηλή αυτοεκτίμηση -λόγω της απρόσμενης πτώσης τους στην κατάσταση του αστέγου-μοναξιά και εγκατάλειψη και διάθεση παραίτησης από τη ζωή. Μετά την ένταξή τους στη Σχεδία, η αρχική συστολή/ντροπή υποχωρεί από το απρόσμενο ενδιαφέρον και την ενθάρρυνση του περίγυρου που προσέφερε ζεστασιά, ικανοποίηση και ενίσχυσε την αυτοεκτίμηση και την επιθυμία τους για ζωή. (66 λέξεις)
Β2. α. Συνδυασμός αφηγηματικού λόγου με αποσπάσματα από μαρτυρίες
Χωρίααπό την ιστορία της Δ.Π.
1. Αφηγηματικός λόγος αρθρογράφου: Η Δ. Π. αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή της…, τραβώντας την στη ζωή.
2. Μαρτυρίες προσώπου της αφήγησης: «Το ίδιο βράδυ ένιωσα πως δεν υπήρχα» / «Σε αυτή τη ζωή περίσσευα».
Με τον αφηγηματικό λόγο, η αρθογράφος μάς συστήνει το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας (Δ.Π.), παρέχει πληροφορίες για τα γεγονότα και την εξέλιξή τους και διηγείται παραστατικά την ιστορία του, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Με την αυτούσια παράθεση μαρτυριών του προσώπου της ιστορίας (Δ.Π.), ο συντάκτης του κειμένου:
- παρέχει στον αναγνώστη τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στις σκέψεις και τα συναισθήματα του κεντρικού προσώπου και ενισχύει την πειστικότητα της αφήγησής του, καθώς αυτή επιβεβαιώνεται -και ενισχύεται- από τα λόγια του ήρωα.
- προσφέρει στο κείμενο αμεσότητα, ζωντάνια και παραστατικότητα.
β. Μελέτη στατιστικών στοιχείων και συμπεράσματα
Από τα στατιστικά στοιχεία των δύο φάσεων μπορούμε να εντοπίσουμε μία σημαντική μεταστροφή στις αντιλήψεις των θεατών απέναντι στους άστεγους. Έτσι, ενώ πριν τον αγώνα ποσοστό 58% των θεατών είχαν θετική άποψη για τους άστεγους και 20% είχε αρνητική, μετά τον αγώνα ποσοστό 85% είχαν θετική άποψη και μόνο το 1% συνέχιζε να έχει αρνητική.
Αυτή η διαφορά που διαπιστώνουμε στα στατιστικά στοιχεία της έρευνας, επιβεβαιώνει την άποψη που διατυπώνει στη θεματική περίοδο της παραγράφου ο συντάκτης του κειμένου σύμφωνα με την οποία το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων συμβάλλει στην άρση των προκαταλήψεων που διακρίνουν πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι λόγω άγνοιας αδικούν τους συνανθρώπους τους.
Β3. α. Εξήγηση νοήματος συνυποδηλώσεων
α) «Σχεδία»: το όνομα του περιοδικού δρόμου υποδηλώνει ότι οι άστεγοι είναι ναυαγοί στη θάλασσα και το περιοδικό αποτελεί γι’ αυτούς μια σανίδα σωτηρίας, τη σχεδία που μπορεί να τους βοηθήσει να σωθούν.
β) «Γκολ στη φτώχεια»: ο τίτλος της καμπάνιας υποδηλώνει μια επιτυχία (γκολ) για την τελική νίκη των αστέγων στον αγώνα τους για την κοινωνική τους (επαν)ένταξη.
β. Εντοπισμός χωρίων που δηλώνουν:
α) απελπισία / απώλεια αυτοεκτίμησης: «Το ίδιο βράδυ ένιωσα πως δεν υπήρχα»/ «Σε αυτή τη ζωή περίσσευα».
β) φόβος / ντροπή: «Φοβόμουν ότι ο κόσμος θα με χλευάζει, θα με βρίζει».
γ) ευγνωμοσύνη: Ήμασταν ναυαγοί σε ένα νησί, δεν ασχολούνταν κανένας με εμάς και η «Σχεδία» μάς οδήγησε σε έναν μαγικό κόσμο. / Η «Σχεδία» μού έδωσε αγάπη / Ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου τους αναγνώστες και τους ιδρυτές του περιοδικού, μας έδωσε τις ζωές μας πίσω.
Γ1. Ερμηνευτικό σχόλιο
Ερωτήσεις ερμηνευτικού διαλόγου για τη σύνθεση του ερμηνευτικού σχολίου:
- Τι είναι η σχεδία; Ποιες είναι οι διαφορές της με τα συμβατικά μέσα για θαλάσσιο ταξίδι;
- Γιατί ο αφηγητής επιλέγει αυτή αντί ενός άλλου θαλάσσιου μέσου μεταφοράς.
- Ποια συναισθήματα προσφέρει η σχεδία στον συγγραφέα;
- Πώς εξηγείτε την επανάληψη της πρότασης «Η σχεδία είναι πάντοτε η λύση»;
- Πώς καταλαβαίνετε την αντίθεση: σκαρώνω σχεδία – σχεδιάζω σχεδία;
- Ποιο πρόσωπο από την αρχαιοελληνική μυθολογία ανακαλεί στη σκέψη σας η ανάγνωση του μικροδιηγήματος; Ποιο είναι το κοινό σημείο;
- Για ποιο πράγμα μετανιώνει πικρά ο συγγραφέας και γιατί;
Ερμηνευτικό σχόλιο
Ο αφηγητής, κατά τη γνώμη μου, θεωρεί τη σχεδία «λύση», γιατί είναι το μέσο με το οποίο αισθάνεται ελεύθερος να ακολουθήσει το αληθινό ρεύμα της ζωής του. Ο αφηγητής αισθητοποιεί την επιθυμία για ελεύθερη πλοήγηση στη ζωή με τη μεταφορική χρήση της λέξης «σχεδία», ενός μέσου που προσφέρει ταξίδι χωρίς κάλυψη και ασφαλιστικές δικλείδες· που σου επιτρέπει, όμως, να χαρείς την ελευθερία της απόδρασης από μια ζωή μέσα στην ασφάλεια -η οποία, όμως, δεν ικανοποιεί, δεν είναι αληθινή- και τις συγκινήσεις μιας περιπλάνησης στις απλές χαρές της ζωής· να «ακούς το κύμα», να «γνέφεις στους γλάρους», να «νιώθεις το ήλιο». Ο αφηγητής τονίζει τη σημασία που έχει για τον ίδιο η ελεύθερη πλοήγηση στη ζωή, επαναλαμβάνοντας εμφατικά ότι «η σχεδία είναι πάντοτε η λύση», όπως εξάλλου δηλώνεται και στον τίτλο. Ωστόσο, εξομολογείται, αξιοποιώντας την αντίθεση «σκαρώνω σχεδία-σχεδιάζω», ότι ο ίδιος παρέμεινε θεωρητικός και όχι έμπρακτος Οδυσσέας. Είχε τη γνώση, αλλά δεν έμαθε τον τρόπο να την εφαρμόζει, ώστε να δημιουργήσει ο ίδιος τα μέσα για ένα ελεύθερο ταξίδι, γιατί αγνόησε τις σχετικές υποδείξεις («κορόιδευα και έτρεχα μακριά»). Και αυτή, κατά τη γνώμη μου, η επίγνωση μάς υπενθυμίζει ότι δε χρειάζεται μόνο γνώση αλλά και κόπος / προσπάθεια για να ακολουθήσουμε το αληθινό ρεύμα της ζωής μας μακριά από συμβάσεις και περιορισμούς που μας καταπιέζουν. (205 λέξεις)
Δ1. Παραγωγή λόγου
Τύπος κειμένου:άρθρο στη σχολική εφημερίδα
Αφόρμηση: η ενημέρωση των μαθητών στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος για τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα κείμενα αναφοράς (περιοδικό Σχεδία, καμπάνια Γκολ στη φτώχεια)
Πομπός: μαθητής, δέκτες: μαθητές – εκπαιδευτικοί / αναγνώστες της σχολικής εφημερίδας
Τύπος προβληματισμού: Επέκταση προβληματισμού των κειμένων αναφοράς
Ερώτημα α: επιχειρηματολογία
Ερώτημα β: εξήγηση
Στοιχεία αξιολόγησης: η αξιοποίηση της επικοινωνιακής περίστασης, η επαρκής και εύστοχη επιχειρηματολογία στο α΄ ερώτημα (αιτιολόγηση της αναγκαιότητας να εξέλθει η κοινωνία από την απάθεια), η αποφυγή άκριτης παράθεσης υλικού που δεν απαντά ακριβώς στο ερώτημα (π.χ. η προσφορά των εθελοντών) και η επαρκής ανάπτυξη στο β΄ ερώτημα (αποφυγή σύγχυσης ανάμεσα στα δύο ερωτήματα), η επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του κειμένου.
Τίτλος: Κοινωνικές πρωτοβουλίες για έναν καλύτερο κόσμο
Πρόλογος
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υλοποιούμε αυτές τις μέρες στο σχολείο, μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε δύο πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες που βοηθούν στην άμβλυνση του κοινωνικού προβλήματος των αστέγων: πρόκειται για το περιοδικό δρόμου Σχεδία και την καμπάνια στο πλαίσιο του Παγκόσμιου κυπέλλου Αστέγων με τίτλο Γκολ στην φτώχεια. Τέτοιες σημαντικές κοινωνικές πρωτοβουλίες μπορούν να συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των συνανθρώπων, γεγονός ιδιαίτερα αναγκαίο στη σημερινή εποχή που τα κοινωνικά προβλήματα είναι ιδιαίτερα οξυμένα.
Κύριο μέρος
α. Η έξοδος της κοινωνίας από την απάθεια και η ευαισθητοποίηση είναι αναγκαίες επειδή:
- Η αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι αναγκαία συνθήκη για την εξασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης και τη διατήρηση της συνοχής των κοινωνιών. Και αυτό δεν είναι μόνο ευθύνη του κράτους αλλά κάθε δημοκρατικού πολίτη.
- Η εξασφάλιση τροφής και στέγης για κάθε άνθρωπο αποτελεί καθήκον ηθικής και δημοκρατικής φύσης. Οι εικόνες πεινασμένων αστέγων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια των μεγαλουπόλεων, είναι ανυπόφορες για κάθε άνθρωπο με στοιχειώδη ηθική συνείδηση. Από την άλλη, οι ακραίες ανισότητες και ο κοινωνικός αποκλεισμός δε συνάδουν με το πνεύμα μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
- Τα προβλήματα αυτά δεν αφορούν κάποιους άλλους που βρίσκονται πέρα και έξω από τον δικό μας κόσμο. Η οικονομική κρίση δεν κάνει διακρίσεις και στην ίδια ή παρόμοια κατάσταση μπορεί να βρεθούν και δικοί μας άνθρωποι, ακόμα και εμείς οι ίδιοι.
- Η κινητοποίησή μας μπορεί να δώσει ένα χέρι βοήθειας στον πάσχοντα άνθρωπο, να απαλύνει τη δυστυχία του, να διαρρήξει την προκατάληψη και το κλίμα κοινωνικού αποκλεισμού και να ενθαρρύνει την κοινωνική του επανένταξη. Η εθελοντική προσφορά μπορεί να αναπληρώσει την απουσία κοινωνικής μέριμνας από την πλευρά της πολιτείας.
β. Κοινωνικά μηνύματα και αξίες που καλλιεργούν τέτοιες πρωτοβουλίες
Πέρα από την άμεση υλική και ηθική προσφορά τους τέτοιες κοινωνικές πρωτοβουλίες ενεργοποιούν κοινωνικές αρετές που βρίσκονται κρυμμένες σε κάθε κοινωνία σε κάθε άτομο:
- Αίρουν τη νοοτροπία του ωχαδερφισμού και της απάθειας.
- Προβάλλουν την αλληλεγγύη ως αντίρροπη δύναμη στον ατομοκεντρισμό και στην αδιαφορία της εποχής μας.
- Εκπαιδεύουν τους νέους κυρίως ανθρώπους σε αξίες όπως η ανθρωπιά, η εθελοντική προσφορά, η προσωπική ευθύνη, το ενδιαφέρον για τα κοινά, η ανεκτικότητα.
- Εμπνέουν για την ανάπτυξη ευρύτερου κινήματος εθελοντικής προσφοράς σε διάφορους τομείς (αιμοδοσία, δωρεά οργάνων κ.λπ.).
- Ενισχύουν την πίστη στον άνθρωπο και στη δυνατότητα ύπαρξης ενός καλύτερου κόσμου.
Επίλογος
Κοινωνικές πρωτοβουλίες, όπως το περιοδικό Σχεδία και η καμπάνια Γκολ στη φτώχεια, δίνουν ένα χέρι βοήθειας σε ανθρώπους που για διάφορους λόγους έχουν καταστεί «αόρατοι, υπάρξεις περιθωριακές». Αντίστοιχες πρωτοβουλίες και δραστηριότητες είναι καλό να σχεδιάζονται και στο πλαίσιο του σχολείου, ώστε να δοθεί και σε μας, τους εφήβους, η ευκαιρία να γνωρίσουμε τον πολιτισμό της κοινωνικής προσφοράς και να βοηθήσουμε με τις μικρές μας δυνάμεις ώστε ο κόσμος να γίνει λίγο καλύτερος.
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 